مسلماً طراحی ویلا کوهستانی در مناطق مختلف نیازمند دانش و تخصص لازم بوده و اقلیم مورد نظر در نوع ساخت تاثیر بسزایی خواهد داشت. خوشبختانه کشور عزیزمان ایران، کشوری چهار فصل بوده و با دارا بودن اقلیم های مختلف، نیازمند طراحی ویلاها با انواع سبک های گوناگون می باشد. کوهپایه ها و مناطق کوهستانی، مکان های جذابی برای ساخت ویلا هستند. این نواحی اغلب بکر، طبیعی و دارای تهدیدها و فرصت های بسیار برای طراحی ویلا کوهستانی هستند.
فرآیند طراحی ویلا در این گونه مناطق بسیار تحت تاثیر عوارض طبیعی و توپوگرافی سایت ویلا می باشد. شیب تند یکی از ویژگیهای ذاتی مناطق کوهستانی است، از این رو طراحی ویلا در زمین شیبدار و به تبع، طراحی ویلای پایدار در این حوزه از اهمیت بسزایی برخوردار است.
طراحی ویلا کوهستانی
در همین راستا مهم ترین چالش طراحی ویلا، تطابق طرح با شیب زمین است چرا که امکان خاکبرداری و خاکریزی در سطوح وسیع وجود ندارد و از طرف دیگر بسترهای صخره ای مانع بزرگی برای تسطیح و هموار سازی سایت ویلا به شمار می آیند. از سوی دیگر با انطباق طرح بر شیب و پستی بلندی ها، امکان خلق فضاهای متنوع با دید و منظر های متفاوت و متغیر وجود دارد به نحوی که با عبور از فضاهای مختلف در ترازهای ارتفاعی، دیدهای پویایی ایجاد می شود.
پتانسیل نواحی کوهستانی به جهت وجود سطوح و المان های طبیعی زیبا و همچنین چشم اندازهای بی نظیر به طبیعت پیرامونی، قابل توجه می باشد. در عین حال که ماهیت مستقل همراه با امکان ترکیبات حجمی مختلف و همچنین فضاسازی های متنوع، تعریف می شود، لذا ادغام این دو ویژگی در طراحی ویلا کوهستانی، منجر به خلق اقامتگاهی دائمی یا موقت می شود که نیازهای فضایی-کالبدی و روانی ساکنان خود را به خوبی برطرف می نماید.
اصول طراحی ویلا کوهستانی
- انتخاب نواحی مناسب:
- نواحی کوهپایه ای در معرض ریزش های بدنه های سنگی یا خاکی و همچنین سیلاب های فصلی ناشی از بارندگی ها و آب شدن برف ها می باشند. برای طراحی ویلا کوهستانی با نقشه برداری دقیق از عوارض و مسیر رواناب ها و همچنین بدنه های سست، باید مکان امنی را برگزید که در معرض خطرات ذکر شده نباشد. همچنین توجه به جهت و شدت باد غالب نیز ضروری است تا مکانی برای ساخت ویلا انتخاب شود که در پناه کوهپایه و پشت به بادهای سرد و مزاحم باشد.
- جهت گیری و فرم کالبدی ویلا: علاوه بر جهت تابش مناسب نور خورشید و بادهای غالب، آیتم دیگری که راستای کلی حجم ویلا را تعیین می کند، مناظر شاخص طبیعی پیرامونی است. طراحی ویلا با هدف بهره گیری از زیبایی های طبیعت و پیوند با آن صورت می گیرد، لذا امکان مشاهده زیبایی های بکر و مورد نظر کوهستان در اولویت پنجره بندی ها و جهت گیری ساختمان ویلا قرار می گیرد. در واقع تجربه متفاوت از محیطی متفاوت در اینجا اهمیت می یابد. شناسایی منظر شاخص و خاص، چارچوب اصلی فریم بندی ها و امتداد ساختاری ویلا را تعیین می کند.
- سبک طراحی ویلا: سلایق و تم های متنوعی برای طراحی ویلا کوهستانی متصور است. ویلای مدرن با سادگی و شیشه بندی های گسترده، حضور سبک و شفاف بنا را نمایان می کند. اما سبک ویلای روستیک بیشترین تناسب و هماهنگی را با زمینه سخت و خشن کوهستانی دارد. به ویژه استفاده گسترده از سنگ های طبیعی، ظاهر روستایی خانه های ییلاقی را تداعی می کند و حس ناب زندگی ساده و صمیمی در دامان طبیعت را القا می کند. با توجه به شفافیت و دید گسترده به فضای طبیعی و همچنین تناسب متریال طبیعی و خام با بافت کوهستانی، ویلای روستیک مدرن که نیازهای معاصر سکونت را مد نظر داشته باشد، گزینه بهینه ای می باشد. در این صورت می توان فضاسازی مدرن را با متریال و مبلمان روستیک و یا بالعکس ترکیب کرد. بدین رو فضایی دنج و گرم و در عین حال، مدرن و پویا خلق می شود.
نکات دیگر طراحی ویلا کوهستانی
- چیدمان فضایی: سلسله مراتب فضایی غالبا با توجه به مسیر دسترسی و ورودی های ویلا تعریف می شود، معمولا طراحی ویلا کوهستانی یک طبقه در زمین های شیبدار میسر نیست و حداقل یک یا دو تراز نیم طبقه و یا یک طبقه، برای مطابقت با شیب ایجاد می شود. در بعضی موارد چیدمان فضایی به گونه ای تعریف می شود که فضاهای خصوصی و جذاب در تراز پایینی و گرمتر و محفوظ تر قرار می گیرند، در حالی که فضای عمومی و نشیمن با دیدهای گسترده تر در تراز بالایی جای می گیرند. عوامل دیگری مانند نوع هندسه بنای ویلا، برنامه فیزیکی ویلا و نوع طراحی پلان ویلا در این امر تاثیر گذار هستند.
- ارتباط داخل و خارج: وجوهی از بنای ویلا با تراس ها و سکوهایی رو به دیدهای زیبا و نور مناسب خورشید، با طبیعت پیوند می یابند. میزان محصوریت این فضاها کمتر از ویلای ساحلی می باشد زیرا در معرض شرایط و تغییر دماهای بیشتری قرار دارند. نوع دیگر ارتباط به واسطه سطوح شیشه خور ایجاد می گردد که تا حد ممکن مناظر زیبا را به فضاهای داخلی بکشاند.
- انتخاب مصالح: معمولا سنگ در طراحی ویلا کوهستانی رایج ترین متریال است که همگونی کاملی با بستر طبیعی سایت دارد. در مناطق کوهپایه ای و جنگلی، چوب به عنوان یک متریال بوم آورد مناسب است. بتن نیز به عنوان متریالی که با دوام بوده و در برابر شرایط مختلف آب و هوایی، تنزل نمی یابد، مورد استفاده قرار می گیرد.
در طراحی ویلا کوهستانی نوع منظر اطراف از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بایستی در طراحی ویلا مورد توجه قرار گیرد. همچنین از آن جایی که شیب این زمین ها اغلب زیاد است، بنابراین ویلاهای کوهستانی باید در زمین های شیب دار ایجاد شده و ویژگی های خاصی را دارا باشند. علاوه بر این، بیشترین ورودی ها و بازشوهای بنا ها یا ویلاهای کوهستانی بایستی به سمت جنوب بنا باشند.
در طراحی ویلا کوهستانی ساخت قسمت شاه نشین که در طبقات بالاتر ایجاد می شوند نیز با اهمیت است چرا که از این قسمت می توان مناظر اطراف را به خوبی نظاره گر شد. همچنین ساخت اتاق شومینه که در اصطلاح به آن کرسی خانه گفته می شود نیز در ویلاهای کوهستانی که اغلب در مناطق سردسیر ساخته می شوند، با اهمیت می باشد.