معماری پایدار در واقع به این معنا است که ساختمان‌ها با توجه به اصول بوم شناختی و پایداری، کاهش آلودگی زیست محیطی و مصرف انرژی طراحی شوند، که عکس العملی مناسب در برابر مشکلات و بحرانهای عصر صنعتی و مدرن امروز می‌باشد.
در سال‌های اخیر، انرژی بسیار زیادی برای ساخت و ساز و تولید مصالح ساختمانی مصرف شده که منجر به آلودگی‌های زیست محیطی فراوانی شده است. انتشار آلودگی‌های شیمیایی ناشی از تولید مواد ساختمانی، انتشار گرد و غبار در هوا به دلیل عملیات ساخت و ساز، آلودگی‌هایی که در حمل و نقل مصالح ساختمانی ایجاد شده؛ از جمله تاثیرات منفی هستند که در اثر ساخت و ساز به محیط زیست وارد می‌شوند.
استفاده از منابعی که امکان جایگزینی سریعتری دارند بسیار حائز اهمیت است. به عنوان مثال به کار گیری چوب درختانی که می‌توانند سریع‌تر رشد کنند و جایگزین شوند؛ از جمله مواردی است که در طراحی باید مورد توجه قرار گیرد. بنابراین ضروری است در زمینه معماری و ساختمانی از راهبردهای اصولی استفاده شود تا کمترین آسیب را به محیط زیست و منابع طبیعی وارد نمایند.
معماری پایدار
معماری پایدار یکی از تحولات بسیار مهم در حوزه معماری است که هدف آن طراحی بنا بر مبنای اصول پایداری و صرفه جویی در مصرف انرژی می‌باشد.
پایداری و توسعه پایدار به منظور کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و بهینه سازی مصرف انرژی مورد توجه طراحان و معماران قرارگرفته است. این معماری در واقع واکنشی به بحرانهای پیش آمده در دنیای صنعتی و مدرن امروز به شمار می‌آید.
در عصر حاضر ایجاد پایداری و توسعه آن با توجه به مشکلات عصر صنعت امری بسیار ضروری در معماری است و باید توجه ویژه بدان معطوف گردد.
این نوع معماری آسیب‌های ناشی از طراحی ساختمان بر منابع انرژی و محیط زیست را کاهش می‌دهد. بنابراین ساختمانی که با طراحی پایدار بنا می‌شود کمترین ناسازگاری را با محیط زیست دارد.
معماری پایدار که طراحی سبز نیز نام دارد، برخلاف الگوهای رایج ساخت و ساز عمل می کند و بر طبق طراحی اکولوژی و منطبق با طبیعت استوار است. طراحی سبز در واقع مثلثی است که در آن انرژی، اکولوژی و اقلیم سه راس آن را تشکیل می‌دهند.
اهداف کلی معماری پایدار
۱.توجه به زندگی انسان و بهبود وضعیت فیزیکی و روانی آن
۲.استفاده از مصالحی که تولید، مصرف و یا تخریب آن ها با محیط سازگار باشد
۳.تطبیق و هماهنگی با محیط زیست
۴.مصرف محدود سوخت‌های فسیلی
۵.استفاده از انرژی‌های طبیعی مانند نور خورشید
۶.کاهش آسیب به محیط پیرامون
۷.کاهش میزان تولید گاز دی اکسید کربن
۸.احترام به طبیعت و به کارگیری پتانسیل‌های موجود در آن
۹.استفاده مجدد از مصالح ساختمانی و مواد بازیافتی
۱۰.کاهش تولید نخاله‌های ساختمانی
۱۱.افزایش عمر مفید ساختمان
۱۲.جلوگیری از به کاربردن مصالح ساختمانی ناسازگار با طبیعت
اصول معماری پایدار یا معماری سبز
هماهنگی با محیط زیست و اقلیم بناها باید طوری طراحی شوند که با شرایط اقلیمی و محیط اطراف خود سازگار باشند، به نحوی که نیازهای امروزی بشر را تامین کنند و آیندگان نیز بتوانند از منابع انرژی موجود استفاده کنند. بهینه سازی در مصرف انرژی طراحی سازه‌ها باید به گونه‌ای باشند که نیاز به سوخت فسیلی و دیگر انرژی‌ها به حداقل برسد به این ترتیب از منابع موجود در طبیعت کمتر استفاده شده و آلودگی زیست محیطی کمتری را به همراه خواهد داشت؛ همچنین می‌توان از مصالح قابل بازیافت استفاده کرد.
استفاده بهینه از مواد و مصالح ساختمانی
در طراحی باید از مصالحی استفاده کرد که از دوام و مقاومت کافی برخوردار بوده و با مواد شیمیایی و انرژی کمتری آماده شوند.
پاسخگویی به نیازهای ساکنین
معماری باید به نحوی باشد که حضور افراد در ساختمان محترم شمرده شود و نیازهای روحی و جسمی ساکنین ساختمان را تامین کند. توجه به طبیعت و حضور آن در محیط زندگی باعث بهبود سطح روانی انسان شده و بر روحیات او تاثیر بسزایی دارد.
کل گرایی
تمامی اصول معماری سبز یا پایدار باید در یک روندی کامل که به ساخته شدن محیط زیست سالم منجر می‌شود، ترسیم و تجسم یابد.
پایداری با حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی همانند اقلیم آب و هوایی، فرهنگ منطقه ای، تامین نیازهای روحی و جسمی انسانی در ارتباط است؛ بنابر این ارتباطات پایداری از اهمیت خاصی برخوردار است که در طراحی سازه در کنار عواملی مانند زیبایی، نور، بافت باید این موضوع را هم را مد نظر قرار داد.
افزایش جمعیت و هجوم افراد به شهرها باعث افزایش ساخت و ساز های غیراصولی شده است. ساخت و سازهای بی رویه باعث تخریب محیط زیست و افزایش آلایندگی‌های محیطی شده و به دنبال آن سلامت جسم و روح انسان‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین معماران برای جلوگیری از تخریب محیط زیست باید از اصول معماری سبز در طراحی های خود استفاده کنند.
تا اینجا با مفهوم معماری پایدار آشنا شدیم. حال برای اینکه بدانیم معماری پایدار چه اهدافی را دنبال می کند و چرا باید معماران در طراحی سازه از این رویکرد معماری استفاده کنند به سراغ بررسی اهداف خواهیم رفت.
مزایای معماری پایدار چیست؟
معماری پایدار نه تنها برای محیط زیست مفید است، بلکه بر سلامت افراد وجوامع نیز تاثیرگذار است. مزایای به کارگیری معماری پایدار بسیار زیاد است. برخی از آن‌ها عبارتند از:
زندگی سالم‌تر
بر همگان واضح است که محیط اطراف ما تاثیر چشمگیری بر سلامت جسمی و روحی ما دارد. در طول یک دهه گذشته، طراحان و سازندگان معماری پایداری را ابداع کرده‌اند که بر سلامت کلی ساکنان این نوع ساختمان‌ها تاثیر مثبت می‌گذارند. کسانی که در این ساختمان‌ها زندگی یا کار می‌کنند سلامت، میزان استرس و کیفیت کلی زندگی آن‌ها بهبود پیدا کرده است.
کاهش ضایعات
گرمایش جهانی در طول دهه گذشته از نگرانی‌های رو به افزایش بوده است. آلودگی منابع طبیعی در بالاترین سطح خود در تمام ادوار قرار دارد. با اینکه راه برگشتی نیست، اما ما می‌توانیم با فناوری‌های پایدار اثرات گرمایش زمین را کاهش دهیم. در این راستا شرکت‌های ساخت و ساز روش‌ها و منابع تجدید پذیر استفاده می‌کنند.
کاهش هزینه مواد
در روش‌های ساخت و ساز پایدار از مواد دوستدار طبیعت استفاده می‌شود. بسیاری از این مواد بازیافت و دوباره استفاده می‌شوند. برای مثال یکی از این مواد بیوکامپوزیت‌ها هستند که به تازگی در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می‌گیرند.