مراحل بازسازی و نوسازی منزل بسته به شرایط مختلف می‌تواند متفاوت باشد. برای بازسازی شاید نیاز به مجوز داشته باشید و شاید هم نیازی به این کار نباشد. برای اینکه بازسازی نهایتاً نتیجه‌ای رضایت بخش در پی داشته باشد باید طبق اصول و مراحل مختلف اجرا شود و از جنبه‌های مختلفی توجیه پذیر باشد.
هر فردی از بازسازی و نوسازی خانه خود می‌تواند دلیل خاصی داشته باشد. در کل بالا بودن هزینه‌های مرتبط با ساخت و ساز یک ساختمان جدید، بسیاری را به سمت بازسازی و نوسازی منزل خود سوق می‌دهد. البته نباید فراموش کرد بازسازی و نوسازی نیز می تواند کم یا زیاد باشد. با افزایش عمق و شدت بازسازی هزینه نیز افزایش خواهد یافت و حتی ممکن است از هزینه ساخت یک واحد جدید نیز بیشتر شود. ایجاد تغییر در دکوراسیون و معماری داخلی نیز یکی دیگر از رایج‌ترین دلایل بازسازی خانه‌ها است. تغییر دکوراسیون نیز می‌تواند شدت‌های مختلفی داشته باشد. شاید فقط به تعویض دیوارپوش و کفپوش خلاصه شود و شاید هم بزرگ کردن آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی را در برگیرد.
بازسازی و نوسازی چیست؟
به لحاظ لغوی بازسازی به معنای مرمت است که در آن گروهی متخصص با اجرای یک سری عملیات‌ها سعی در افزایش طول عمر بنا و بهبود شرایط زندگی در آن دارند. بازسازی شامل عملیات‌های عمیق مانند تعمیر و تعویض لوله کشی‌ها و جابه‌جایی دیوارها می‌شود. در خصوص خانه‌های قدیمی و ویلایی عمدتاً به بازسازی روی می‌آورند تا بهترین شرایط زندگی در آن‌ها را فراهم کنند.
نوسازی از جنبه‌های مختلفی با بازسازی تفاوت دارد اما خب بسیاری به اشتباه این دو را یکی در نظر می‌گیرند. نوسازی به لحاظ لغوی به معنای نو کردن است. به عبارتی اقداماتی صورت می‌گیرد تا بخشی از ساختمان چهره‌ای نو بگیرد. در انجام امر نوسازی بیشتر به ترمیم بخش‌های داخلی ساختمان پرداخته می‌شود. غالباً نوسازی شامل مواردی سطحی مانند نصب کاغذ دیواری، سقف کاذب و مواردی از این قبیل می‌شود.
مراحل بازسازی و نوسازی ساختمان
فرقی نمی‌کند خانه یا منزل شما یک واحد آپارتمانی یا خانه ویلایی باشد و چقدر از سن آن می‌گذرد، در هر صورت باید فرایند را طبق یک سری مراحل مشخص به جلو برد که در زیر فهرست وارد به آن‌ها اشاره شده است.
انتخاب نوع بازسازی
انتخاب یک پیمانکار خوب
مشخص کردن میزان بودجه
طراحی
گرفتن مجوزهای لازم
برنامه ریزی
تخریب
شروع عملیات‌های بازسازی
بررسی کیفیت و استانداردهای تعریف شده
تایید نهایی
مرحله اول؛ انتخاب نوع بازسازی و نوسازی
بازسازی و نوسازی نیز انواع مختلفی دارد و از این رو می‌تواند مراحل دیگر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بازسازی می‌تواند عملیات‌هایی را شامل شود که نیازی به مجوز نداشته باشند. بد نیست در همین رابطه به مقاله «مراحل بازسازی خانه؛ قبل از پرداخت هزینه تصمیم درست را بگیرید!» نگاهی بیندازید.
در اول راه، باید مشخص کنید که چه نوع بازسازی را مدنظر دارید. آیا صرفاً تغییر دکوراسیون از طریق تعویض کاشی و سرامیک برای شما کفایت می‌کند یا خیر به تعمیرات عمیق‌تر مانند تعویض لوله کشی‌ها یا حتی تغییر کاربری بخش‌هایی از خانه نیاز دارید یا خیر. تمامی عملیات‌هایی که لازم دارید تا اجرا شوند را از همان ابتدا فهرست کنید. فهرست کردن لیست کارهایی که باید انجام شوند، نقش مهمی در ادامه دیگر مراحل بازسازی خانه و آپارتمان قدیمی شما دارد. از طرفی هم دیگر مراحل از جمله برآورد هزینه و برنامه ریزی را برای شما ساده می‌کند.
مرحله دوم؛ انتخاب پیمانکار خوب
یک پیمانکار خوب باید جدایی از آشنا بودن و توصیه اطرافیان انتخاب شود. قبل از هر چیزی کمی در خصوص قوانین و مقررات پیمانکاری ساختمان مطالعه داشته باشید. در این خصوص می‌توانید به مقالات «پیمانکار ساختمانی کیست ؟ شرح وظایف و چگونگی همکاری با آن‌ها» و «قرارداد پیمانکاری چیست؟ تعهدات، شرایط و انواع قراردادها» نگاهی بیندازید. با یک جستجوی ساده در اینترنت، به انواع شرکت‌های ساختمانی بزرگ و کوچک با تخصص و سطح کاری مختلف دسترسی پیدا خواهید کرد و گام بعدی مراجعه به سایت هر یک از این شرکت‌ها و بررسی رزومه‌ها و سطح کاری هر یک از آن‌ها است.
روش دیگر به منظور پیدا کردن یک پیمانکار خوب مراجعه به سامانه‌های آنلاین خدمات ساختمانی است. خوبی این سامانه‌ها این است که می‌توانید از مشاوره رایگان در خصوص اینکه کدام یک از پیمانکاران به کار شما می‌آید بهره‌مند شوید. در این خصوص می‌توانید به مقاله «سرویس ثبت درخواست کارگشا، از طراحی و ساخت تا بازسازی و نوسازی و دکوراسیون» مراجعه کنید.
مرحله سوم؛ بودجه بندی و برآورد هزینه
بعد از انتخاب یک پیمانکار بازسازی نوبت به بودجه بندی و برآورد هزینه از مراحل بازسازی می‌رسد. به این منظور به دو روش می‌توان عمل کرد. اول اینکه صرفاً مقدار مشخصی از بودجه را برای بازسازی در نظر گرفت و برآورد را در چهارچوب آن محدود کرد. از طرفی هم می‌توانید با همفکری پیمانکار، برآورد هزینه دقیقی از آنچه که می‌خواهید را صورت دهید. ناگفته نماند که برآورد هزینه بازسازی به دلیل جزئیات فراوان همیشه دقیق نخواهد بود و هزینه کل بازسازی ممکن است کمتر یا بیشتر از برآورد باشد. در برآورد هزینه باید ریزترین هزینه از جمله دستمزدها و قیمت مصالح بر اساس کیفی مدنظر به دقت در نظر گرفته شود. برای اطلاع بیشتر در خصوص قیمت مصالح می‌توانید به صفحه قیمت مصالح کارگشا و برای اطلاع دقیق از دستمزدها و هزینه خدمات به صفحه مبلغ حقوق و دستمزد مراجعه کنید.
مرحله پنجم؛ طراحی و ایده
بعد از مشخص کردن اینکه واقعاً چه انتظاری از مراحل بازسازی داریم، باید هر آنچه که در ذهن داریم را روی کاغذ پیاده کنیم. سلایق خود و دیگر اعضای خانواده را با تجربه کارفرما تلفیق کنید. سعی کنید در طراحی که صورت می‌دهید، همه قسمت‌های مختلف خانه که باید بازسازی شوند را در نظر بگیرید. طراحی خانه بازسازی شده دید ابتدایی و کلی از نتیجه به شما می‌دهد. از این رو خواهید توانست در خصوص باب میل بودن تغییرات کوچک و بزرگ بهتر اظهار نظر کنید. ناگفته نماند اگر بازسازی و نوسازی شما به تغییر کاربری منجر شود، باید طرح خود را به تایید مراجع ذی‌صلاح نیز برسانید.
مرحله ششم؛ مجوز
پیگیری مجوزهای لازم از دیگر مراحل بازسازی و نوسازی خانه است. همان‌طور که در بالا نیز عنوان شد، لازم بودن یا نبودن مجوز به نوع و شدت مراحل بازسازی بستگی دارد. گرفتن مجوز مراحل و پروسه خاص خود را دارد.
مرحله هفتم؛ برنامه‌ریزی
بعد از گرفتن مجوزهای لازم، باید عملیات‌های مختلفی بازسازی را شروع کرد. این عملیات‌های مختلف باید بر اساس یک برنامه ریزی خاص که شرایط زمانی را در نظر گرفته است، تدوین شود. برنامه ریزی بر حسب اولویت‌ها این امکان را به شما می‌دهد که نظارت بیشتری به عنوان کارفرما بر اجرای بخش‌های مختلف مراحل بازسازی داشته باشید. در تدوین برنامه ریزی حتماً باید با پیمانکار کاملاً هماهنگ و با کمک او برنامه زمانی را تنظیم کنید.
مرحله هشتم؛ تخریب
تخریب یکی از مراحل مهم در بازسازی خانه و آپارتمان شما است. هر بخش کوچک و بزرگی را که قصد بازسازی آن را دارید باید در وهله اول تخریب کنید. فرقی نمی‌کند کاغذ دیواری باشد یا دیوار. تخریب دیوارها باید با آگاهی کامل از وجود تاسیسات مکانیکی و الکتریکی صورت گیرد. قبل از شروع تخریب نیز باید نسبت به ایمن سازی و قطع آب، برق و گاز اقدام کرد. تخریب یکی از مراحل مهم در بازسازی و نوسازی خانه و آپارتمان شما است.
مرحله نهم؛ شروع بازسازی
بعد از اتمام عملیات تخریب و پاکسازی فضا از تفاله‌های ساختمانی، باید بر اساس برنامه ریزی و طرحی که از پیش آماده شده است نسبت به اجرای عملیات مختلف بازسازی ساختمان اقدام کرد.
مرحله دهم؛ بررسی کیفیت و استانداردها
بدون شک نظارت بر همه جزئیات مراحل بازسازی برای شما که کارفرما باشید، سخت خواهد بود. اینکه از چه مصالحی با چه درجه کیفی استفاده شود باید عیناً در قراردادی که با پیمانکار منعقد کرده‌اید ذکر شود. راه حل دیگر این است که خودتان نسبت به تهیه مصالح مورد نظر اقدام کنید. در انتهای هر مرحله از مراحل برنامه ریزی شده بازسازی خانه، سعی کنید رعایت کیفیت و استانداردها در آن را بررسی کنید و از پیاده سازی خواسته‌هایتان مطمئن شوید.
مرحله یازدهم؛ تایید نهایی
بعد از اتمام همه عملیات‌ها و مراحل بازسازی و نوسازی و تأیید رعایت استانداردها از سوی کارفرما که شما باشید، باید کیفیت و اتمام کار را تایید نهایی کنید. لازم به ذکر است که در قراردادی که با پیمانکار بسته‌اید حتماً بازه زمانی به منظور امتحان مصالح و به ویژه تاسیسات مکانیکی و الکتریکی نصب شده در نظر بگیرید.
مراحل بالا همه آن چیزی هستند که می‌توان در خصوص بازسازی و نوسازی کامل یا جزئی یک خانه یا آپارتمان قدیمی در نظر گرفت. با این همه بازسازی جزئیاتی زیادی دارد و شاید مواردی را در بالا جا گذاشته باشیم.