یکی از اساسی‌ترین عناصر که برای زیباسازی فضاهای شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد، آبنما می‌باشد. در صورتی که ویژگی‌های آب را شناسایی کنید می‌توانید به راحتی معیارهای مناسب برای ارتقا کیفیت آبنماها را تشخیص دهید. لازم به ذکر است که ویژگی‌های بصری و ذهنی آب هر دو به یک میزان در طراحی تاثیرگذار هستند.
امروزه در پارک‌ها جلوه‌های متفاوتی از آب ارائه شده است که هر یک از آن‌ها بر اساس بخشی از ویژگی‌های آب است. به منظور ارتقا کیفیت نمایش این جلوه‌ها به اصول موثر در ایجاد ویژگی‌ها همچون فرم، رنگ و بافت ظرفی که آب در آن ریخته می‌شود باید توجه کرد. آبنما سازه‌ای است که امکان اجرای آن در محیط‌های بیرونی و درونی همچون ساختمان‌ها، پارک‌ها و اماکن تفریحی وجود دارد.
در این سازه برای حرکت آب نوعی حرکت پیش‌بینی می‌گردد تا صدای آب و حرکت زیبای آن باعث تغییر حال و هوای فضا و محیط گردد. با استفاده از این سازه می‌توان فضایی آرامش‌بخش و طبیعی ایجاد کرد. به طور معمول در این سازه‌ها سیکل آب بسته است و مصرف آب در آن‌ها تنها در حد تبخیر شدن می‌باشد. در طراحی انواع آبنما ابعاد فضا، محیط و سلیقه افراد در استفاده از اشکال و مواد مختلف باید در نظر گرفته شوند.
انواع طراحی آبنما
به منظور طراحی سازه آب متحرک و روان نخستین نکته‌ای که باید در نظر گرفته شود نما و منظره این سازه است. پیشرفت تکنولوژی در زمینه ساخت انواع آبنما امروزه باعث شده است تا انواع مناظر بدیع و شگفت ایجاد شوند. در ادامه به بررسی مختصر اصول طراحی و ساخت آبنماها خواهیم پرداخت.
طراحی آبنما به صورت منظم
برای شکل دادن هندسی آبنماها و آبراهه‌ها در برخی موارد از طراحی منظم استفاده می‌شود. آبنماها با قرار گرفتن در چشم‌اندازی که به شیوه منظم طراحی شده است قرار گیرند بهترین نما را ارائه خواهند داد. طراحی منظم آبنماها بهتر است در اماکنی همچون باغ‌ها، پارک‌های شهری و تالارها مورد استفاده قرار گیرد.
طراحی آبنما به صورت غیرمنظم
آبنماهای غیرمنظم ممکن است با استفاده از اجسام قالب‌ریزی شده و ظروف در اشکال غیر هندسی و خیالی طراحی شوند. همچنین در طراحی این آبنماها از فرم‌های آزاد در پیروی از آبگیرهای طبیعی استفاده می‌شود که این امر ممکن است طراحی آبنماها را سخت کند. این نوع از آبنماها گوشه‌های راست، دیوارهای عمودی و حاشیه‌های منظم و دست‌ساز ندارند.
آبنما نباید در زیر درخت قرار گیرد
از طراحی آبنما در زیر درخت‌ها باید شدیدا خودداری کرد. زیرا ریختن شاخ و برگ و حشرات باعث خواهد شد پس از گذشت مدتی آبنما زیبایی خود را از دست خواهد داد.
از قرار دادن آبنما در مسیر باد شدید خودداری کنید
از دیگر اصول طراحی آبنماها می‌توان به عدم قرارگیری آن‌ها در معرض بادهای شدید اشاره کرد. در صورتی که آبنما در معرض بادهای شدید قرار گیرد در الگوی ریزش آب اختلال ایجاد خواهد شد و در نهایت آب از لبه‌های حوض اصلی آبنما به بیرون خواهد ریخت.
عمق ذخیره آب
یکی از مهمترین مواردی که در ساخت آبنما باید در نظر گرفته شوند عمق ذخیره آب می‌باشد. همواره توصیه می‌شود به منظور کاهش مصرف آب عمق ذخیره آب را تا حد امکان در سطح قابل‌قبول و ثابت در نظر بگیرید. همچنین توصیه می‌شود در طراحی آبنماها از پمپ‌های باکیفیت استفاده کنید.
محافظت از طریق شبکه‌های آهنی
به منظور نصب تجهیزات آبنماها در کف حوض گودال‌ها و حفره‌هایی ایجاد می‌شوند. این گودال‌ها و حفره‌ها باید با استفاده از شبکه‌های آهنی پوشیده شده و به خوبی محافظت شوند.
تخلیه و سرریز آبنما
از دیگر مواردی که در ساخت آبنما باید در نظر گرفته شود تخلیه و سرریز آبنما می‌باشد. به طور کلی همواره توصیه می‌شود المان طراحی شده برای تخلیه آب به نحوی باشد که تخلیه آب را برای شما آسان سازد.
تامین آب تازه آبنما
به منظور تامین آب تازه مورد نیاز و سیستم متعادل‌کننده اتوماتیک برای تنظیم سطح آب به صورت دائم و سیستم حفاظتی برای پیشگیری از خشک کار کردن پمپ در صورت عدم وجود آب در آبنما به ویژه در مکان‌های عمومی لوله‌کشی ثابت باید در نظر گرفته شود.
امنیت کابل‌های تغذیه برق
کابل‌های برق باید به دور از آب قرار گیرند تا مشکلی ایجاد نشود. محافظت از کابل‌های برق از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است.
انتخاب صحیح پمپ
همواره توصیه می‌شود امر انتخاب پمپ را به عهده سازنده آبنما بگذارید. سازنده آبنما می‌تواند بهترین و مناسب‌ترین نوع پمپ را به شما پیشنهاد دهد.
انتخاب صحیح کلیدهای الکتریکی
کلیدهای الکتریکی انتخابی برای آبنماها باید با قدرت پمپ‌ها و مدارهای روشنایی متناسب یاشند. کلیدهای الکتریکی در محیط آبنما به طور کلی باید به سیستم حفاظت و ایمنی مجهز باشند.
حفاظت در فصل زمستان
در مرحله طراحی و برنامه‌ریزی آبنما پیش‌بینی‌های لازم به منظور پیشگیری از یخ زدن آب در فصل زمستان باید صورت گیرد. علاوه بر این پیش‌بینی‌ها به منظور پیشگیری از یخ زدن پمپ‌ها، می‌توان در فصل زمستان آن‌ها را از محل نصب خود باز کرد. پس در این صورت از آسیب‌های احتمالی پیشگیری خواهد شد و این سازه از یخ‌زدگی در امان خواهد ماند.
در استفاده از آبنما زیاده‌روی نکنید
در صورتی که قصد طراحی آبنما برای فضای تنگ و تاریک را دارید توصیه می‌شود به جای یک آبنمای حوضی و استخری از انواع آبنماهای دیواری استفاده نمایید. این نوع از آبنماها به طور معمول فضای کمتری را اشغال می‌کنند.
در نظر گرفتن سر و صدای محیط
صدای جاری شدن آب از دوست‌داشتنی‌ترین ویژگی‌های آبنماها می‌باشد. همواره توصیه می‌شود آبنماها را در نقطه‌ای آرام به دور از ترافیک صوتی قرار دهید. تنها در این صورت است که می‌توان صدای آب را به خوبی شنید. همچنین می‌توان آبنما را در کنار مسیر پیاده‌روی قرار داد تا با رد شدن از کنار آن بتوان صدای آب جاری را شنید.
در مصرف آب تا حد امکان صرفه‌جویی کنید
بهترین روش برای صرفه‌جویی در مصرف آب در آبنماها ساخت یک حوضچه کم عمق می‌باشد.
متریال مصرفی در ساخت آبنما
نوع متریال مصرفی در ساخت آبنما نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. به طور معمول در ساخت آبنماهای مدرن از متریالی همچون سنگ، بتن، سرامیک و شیشه استفاده می‌شود. هر یک از این متریال دارای مقاومت منحصربه‌فرد هستند که در انتخاب شما تاثیر قابل‌توجهی دارند.